Στο πλαίσιο των συναντήσεων της ομάδας μαθητών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα ERASMUS του σχολείου μας, την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2023, κόψαμε τη γαλλική βασιλόπιτα, τη λεγόμενη Galette des Rois. Ο στόχος ήταν να γνωρίσουν οι μαθήτριες και οι μαθητές το γαλλικό γιορταστικό έθιμο βιωματικά. Συγκεκριμένα, η πίτα αυτή είναι διαφορετική από τη δική μας βασιλόπιτα, είναι η «Galette des rois» (γκαλέτ ντε ρουά), που φτιάχνεται με σφολιάτα και κρέμα αμυγδάλου.
Το κόψιμο της Galette σηματοδοτούσε στο παρελθόν τη λήξη της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αφού γινόταν στις 6 Ιανουαρίου (τη 12η ημέρα από τα Χριστούγεννα), για να γιορταστούν τα Θεοφάνια (Epiphanie). Τα Θεοφάνια, γνωστά, επίσης, ως Επιφάνια, Φώτα ή απλά η 12η μέρα των Χριστουγέννων, γιορτάζονται από τους Ορθόδοξους σε ανάμνηση της βάπτισης του Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο στον Ιορδάνη ποταμό. Όμως, στη Γαλλία, όπως οι περισσότεροι Χριστιανοί της Δύσης, θυμούνται εκείνη τη μέρα πως το Αστέρι της Βηθλεέμ οδήγησε τους Μάγους ή Τρεις Βασιλείς ή Σοφούς στον νεογέννητο Ιησού.
Η παραδοσιακή αυτή πίτα με αρχικό όνομα gâteau des rois (=γλυκό του βασιλιά) έρχεται από την εποχή των ρωμαϊκών χρόνων και τα Σατουρνάλια, τα οποία αποτελούσαν γιορτή αφιερωμένη στον Θεό Κρόνο. Την ημέρα εκείνη -ας πούμε- αντιστρέφονταν οι ρόλοι βασιλιάδων και δούλων και όλοι διασκέδαζαν σαν ίσοι, με άφθονο κρασί, τυχερά παιχνίδια και κάθε είδους απολαύσεις. Έθιμο, ανάμεσα σε όλα αυτά, ήταν και το σερβίρισμα της πίτας. Μέσα έβαζαν ένα φασόλι και όποιος δούλος το έβρισκε στο κομμάτι του, γινόταν βασιλιάς για τη συγκεκριμένη μέρα και μπορούσε να ικανοποιήσει όλες του τις επιθυμίες. Για να είναι εντελώς τυχαία και δίκαιη η μοιρασιά των κομματιών, συνήθιζαν να βάζουν κάτω από το τραπέζι ένα μικρό παιδί, το οποίο υποδείκνυε ποιος θα πάρει το κάθε κομμάτι.
Ωστόσο, οι Γάλλοι σήμερα -ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων- απολαμβάνουν την παραδοσιακή πίτα όλη τη γιορτινή περίοδο. Στη Γαλλία, η εποχή της galette des rois ξεκινά, λοιπόν, στις 6 Ιανουαρίου, αλλά τρώγεται μέχρι και τον Φλεβάρη, ενώ τις βιτρίνες όλων των φούρνων κοσμούν διάφορες βερσιόν της εν λόγω πίτας: με φρούτα, σοκολάτα, κρέμα βατόμουρου για πιο γκουρμέ απολαύσεις. Η αλήθεια είναι πως η παραδοσιακή, με τη γεύση αμυγδάλου, είναι η καλύτερη!
Τον ρόλο του «φλουριού» στην «Galette des Rois», το οποίο παλαιότερα μπορούσε να είναι ένα κουκί ή ένα ξερό φασόλι, παίζουν πλέον περίτεχνες μικροσκοπικές πορσελάνινες φιγούρες, που αναπαριστούν άτομα, ζώα ή και κτίρια. Τα πρώτα «φλουριά» από πορσελάνη εμφανίστηκαν στο τέλος του 18ου αιώνα, οπότε αντικαθίστανται τα όσπρια με αγαλματίδια – σύμβολα του Θείου Βρέφους, το οποίο αναζητούν οι μάγοι-βασιλείς.
Έτσι, και στο δικό μας τμήμα, βρέθηκε η τυχερή! Ήταν η μαθήτρια του Γ2 Τασιούλη Σίσση και στέφθηκε «βασίλισσα» για λίγες ώρες! Πήρε το αναμνηστικό της δώρο, καθώς και τη fève, τη μικρή πορσελάνινη φιγούρα. Και του χρόνου, με υγεία!
Παπαδοπούλου Φανή, εκπαιδευτικός Γαλλικής Φιλολογίας