Οι ειδήσεις από τη σχολική ζωή δεν αφορούν μόνο σε όσα γίνονται κατά τον χρόνο έξω από τις αίθουσες διδασκαλίας, τις γιορτές, τα προγράμματα και τις εκδρομές. Σχολικές ειδήσεις είναι και όσα συμβαίνουν μέσα στη σχολική αίθουσα. Κατά τη διδασκαλία λοιπόν της έκτης ενότητας του μαθήματος της Νεοελληνικής γλώσσας, με τίτλο «Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και ψυχαγωγούμαι από διάφορες πηγές (ΜΜΕ, Διαδίκτυο κτλ.)», οι μαθητές του Β3 προσέγγισαν ερευνητικά το θέμα των ΜΜΕ.

Συγκεκριμένα, συνέταξαν ένα ερωτηματολόγιο και διενήργησαν μια έρευνα ανάμεσα σε εξήντα μαθητές της Γ τάξης με θέμα τη σχέση των ερωτηθέντων μαθητών με τα ΜΜΕ και τον τρόπο που τα χρησιμοποιούν. Στη συνέχεια οι μαθητές δημιούργησαν κείμενα και παρουσιάσεις με θέμα τα αποτελέσματα της έρευνας και τα συμπεράσματά τους. Ένα από αυτά τα κείμενα είναι και το άρθρο που ακολουθεί, αποτέλεσμα ομαδικής εργασίας των μαθητών της ομάδας «εφημερίδα», που την αποτελούσαν η Λουτσίδου Νικολέτα, η Κεσκίνη Ελισάβετ, ο Μπουρδούνης Σταύρος, ο Μαχμούτογλου Ρεμζή και η Κώτσιου Λυδία.

Στη σημερινή εποχή, εξαιτίας του ταχύτατου ρυθμού των εξελίξεων της νέας τεχνολογίας, εμφανίζονται νέα δεδομένα και χαρακτηριστικά στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας είναι ένας τομέας όπου οι αλλαγές αυτές είναι πολύ χαρακτηριστικές και σημαντικές, γιατί επηρεάζουν και πρόκειται να επηρεάσουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε ως πολίτες και μέλη της κοινωνίας μας. Ποια είναι η σχέση των σημερινών 15άρηδων εφήβων με τα παραδοσιακά, τα ηλεκτρονικά και ψηφιακά ΜΜΕ; Πώς τα χρησιμοποιούν, πόσα πράγματα γνωρίζουν για τις δυνατότητες, τις ιδιαιτερότητες και τους κινδύνους που κρύβονται σε αυτά;

Σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας ανάμεσα σε εξήντα μαθητές της Γ τάξης σχετικά με την χρήση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από τους εφήβους, διαπιστώσαμε ότι περίπου οι μισοί έφηβοι που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν πως τους ενδιαφέρει να ενημερώνονται για την τρέχουσα επικαιρότητα, με κύριο μέσο την τηλεόραση. Τα θέματα όμως που τους απασχολούν είναι κυρίως τα αθλητικά και τα καλλιτεχνικά και όχι τα θέματα που αφορούν στην κοινωνική και την οικονομική ζωή.

Υποθέτουμε πως διαμορφώνουν κάποια άποψη για την οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα περισσότερο με βάση όσα ακούν στο σπίτι από τους μεγαλύτερους και από την τηλεόραση, στο σχολείο και στις παρέες τους. Είναι φυσιολογική αυτή η αδιαφορία των εφήβων για τα σύγχρονα προβλήματα και για όσα συμβαίνουν γύρω τους; Μήπως θα έπρεπε το σχολείο να κινητοποιήσει με κάποιους τρόπους τους μαθητές σ? αυτή την κατεύθυνση; Ή μήπως τα συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι μια ακόμη απόδειξη της «σκληρής» δουλειάς των εφήβων στο σχολείο και τις άλλες εξωσχολικές δραστηριότητές τους;

Η τηλεόραση, σύμφωνα πάντα με την έρευνά μας, εξακολουθεί να είναι ένα πολύ δυνατό μέσο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Εξακολουθεί να διαμορφώνει την κοινή γνώμη και την πολιτιστική ταυτότητα της κοινωνίας ολόκληρης! Οι μαθητές δήλωσαν ότι στην τηλεόραση παρακολουθούν κυρίως τις τηλεοπτικές σειρές και τις αθλητικές εκπομπές.

Ωστόσο θα ήθελαν να προβάλει η τηλεόραση περισσότερες εκπαιδευτικές ? μορφωτικές εκπομπές/ντοκιμαντέρ, εκπομπές για τις καλές Τέχνες, καθώς και εκπομπές που θα ασχολούνταν με τα θέματα που ενδιαφέρουν τους νέους. Σε συνδυασμό λοιπόν με την έντονη αρνητική κριτική που ασκείται σε αυτό το μέσο πιστεύουμε γενικότερα πως οι υπεύθυνοι της τηλεόρασης πρέπει να σκεφτούν σοβαρά την ποιότητα και την αισθητική των προϊόντων που προβάλλουν.

Όσον αφορά δε τις απαντήσεις των μαθητών σχετικά με το Διαδίκτυο, νομίζουμε πως αυτές είναι μάλλον αναμενόμενες.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι έφηβοι βρίσκονται μπροστά στην οθόνη του ΗΥ από μία με δύο έως τρεις με τέσσερις ώρες καθημερινά. Κυρίως  το χρησιμοποιούν ως μέσο ψυχαγωγίας και επικοινωνίας, ενώ δεν χρησιμοποιούν τις πράγματι τεράστιες ενημερωτικές και μορφωτικές δυνατότητες αυτού του μέσου. Οπότε θεωρούμε απαραίτητη τουλάχιστον την ενημέρωση των νέων σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση του διαδικτύου, μια ευθύνη που πρέπει να αναλάβουν το σχολείο και οι μεγαλύτεροι.

Ποια είναι, όμως, η σχέση των ερωτηθέντων εφήβων με το πιο «παραδοσιακό» μέσο ενημέρωσης, την εφημερίδα; Και εδώ, τα πράγματα είναι μάλλον αναμενόμενα. Σχεδόν οι μισοί μαθητές απάντησαν πως οι γονείς τους δεν αγοράζουν καθόλου εφημερίδα. Ακούγεται άλλωστε πως η εφημερίδα είναι το μέσο που περισσότερο επηρεάστηκε και «χτυπήθηκε» και από τη μεγάλη διάδοση του διαδικτύου αλλά και από την οικονομική κρίση. Περίπου οι μισοί από τους μαθητές απάντησαν πως θα διάβαζαν μια εφημερίδα κάνοντας επιλογή από τα κείμενά της και απέδωσαν τη χαμηλή αναγνωσιμότητα των εφημερίδων από τους νέους σε διάφορους λόγους, όπως δείχνει το σχετικό γράφημα:

Είναι πάντως εντυπωσιακό ότι οι περισσότεροι, σχεδόν οι μισοί, δεν απέδωσαν το γεγονός αυτό στην έλλειψη ελεύθερου χρόνου ή στη δυσκολία της ανάγνωσης των κειμένων αλλά στην έλλειψη ενδιαφέροντος από τη μεριά τους για τα θέματα των εφημερίδων. Είναι κι αυτή μια στάση που αξίζει να συζητηθεί σε βάθος, γιατί η εφημερίδα είτε στην κλασική είτε στην ψηφιακή της μορφή προσφέρει γνώσεις και σε βάθος ανάλυση της πραγματικότητας.

Τέλος το ραδιόφωνο, αν και δεν κυριαρχεί στη ζωή των νέων, ωστόσο δεν απουσιάζει κιόλας. Συνδέεται με τη μουσική ψυχαγωγία και τον χρόνο της χαλάρωσης και της ξεκούρασης. Πιστεύουμε πως είναι ένα μέσο που δύσκολα θα χαθεί, γιατί συνδέεται με την καθημερινότητά μας και είναι το πιο οικείο και εύχρηστο από όλα τα ΜΜΕ.

Σίγουρα το δείγμα της έρευνάς μας ήταν μικρό και τα συμπεράσματά της δεν είναι ασφαλή, όμως είναι μια καλή ένδειξη της τάσης που υπάρχει στους εφήβους σχετικά με τα ΜΜΕ. Σύμφωνα με αυτήν, συμπεραίνουμε πως οι νεαροί έφηβοι γνωρίζουν και χρησιμοποιούν κυρίως τα ηλεκτρονικά και ψηφιακά μέσα και ελάχιστα την παραδοσιακή εφημερίδα. Τα χρησιμοποιούν όμως χωρίς να αξιοποιούν όλες τις δυνατότητές τους, αλλά κυρίως για να καλύψουν τις πραγματικά μεγάλες ανάγκες τους για επικοινωνία, ξεκούραση και διασκέδαση, δηλαδή με τον πιο «εύκολο» τρόπο. Πιστεύουμε, λοιπόν, πως πρέπει και οι μεγαλύτεροι και το σχολείο να ενημερώσουν και να διδάξουν στους νέους πώς να χρησιμοποιούν κριτικά και δημιουργικά τα ΜΜΕ, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητές τους, ώστε αυτά να είναι πραγματική δύναμη και όχι αδυναμία στα χέρια τους. Άλλωστε οι σημερινοί νέοι θα είναι οι αυριανοί πολίτες της νέας κοινωνίας της πληροφορίας. Από το πόσο ενημερωμένοι και κριτικοί θα είναι οι πολίτες της εξαρτάται και το πόσο δημοκρατική θα είναι αυτή η κοινωνία.

Η μαθήτρια της Δημοσιογραφικής Ομάδας, Λουτσίδου Νικολέτα